DUVI

Diario da Universidade de Vigo

O proxecto europeo Up4Health traballará durante catro anos neste obxectivo

Buscando en subprodutos de olivas, uvas e noces ingredientes saudables con aplicacións nutraceúticas e cosméticas

Participan os grupos da UVigo Agro-Ambientais e Alimentarias e de Nutrición e Ciencia dos Alimentos

Tags
  • Estudantes
  • Medios
  • PAS
  • PDI
  • Público externo
  • Vigo
  • Saúde
  • Universidade e empresa
  • Investigación
DUVI 09/07/2020

“A recuperación de biomoléculas valiosas de subprodutos de procesamento de alimentos, como olivas, uvas e noces, e a súa conversión en ingredientes naturais, saudables e sustentables de alto valor agregado para os sectores nutracéuticos e cosméticos”. Con este obxectivo arrancou este mes de xuño o proxecto europeo Up4Health, un consorcio de dez entidades de cinco países entre as que se encontra a Universidade de Vigo.

O proxecto, financiado a través do programa Horizonte 2020 da UE e cunha duración de catro anos, leva por título Proceso de produción sostible e rendible para a reciclaxe de subprodutos de oliva, uva e froitos secos en catro ingredientes naturais e saudables para aplicacións nutracéuticas e cosméticas. Nel lidera a participación da UVigo o Grupo de Investigacións Agro-Ambientais e Alimentarias, que coordina o catedrático Jesús Simal-Gándara, contando coa colaboración do Grupo de Nutrición e Ciencia dos Alimentos do investigador distinguido honorario Maurizio Battino da mesma institución académica. Esta colaboración, destaca Jesús Simal, “servirá para reforzar a alianza estratéxica entre os dous grupos pola súa forte complementariedade, que está a permitir encarar as temáticas relacionadas cos alimentos e a saúde de maneira moito máis ambiciosa e competitiva, compartindo espazos e laboratorios en Citexvi, no campus central de Vigo, e unha ampla rede de colaboradores internacionais”. Ademais da UVigo, participan neste consorcio Isanatur (coordinador), Contactica, Laboratorios Amerex, Aurora Intelligent Nutrition e Indukern, de España; Zade Vital, de Turquía; Biozoon, de Alemaña; o Instituto Politécnico de Bragança, de Portugal, e a Technological University Dublin, de Irlanda. 

O orzamento total de Up4Health é de 5,5 millóns de euros, catro deles financiados pola UE e dos que preto de 690.000 euros corresponden ao equipo da Universidade de Vigo. Sobre o interese do proxecto, os seus promotores sinalan como nun contexto de recursos limitados a industria de procesamento de alimentos “descarga en todo o mundo millóns de toneladas de desperdicios e subprodutos de alimentos, cuxa xestión lle custa á UE 143.000 millóns de euros”. En particular, detallan, os subprodutos de oliva e uva representan máis de 9,3 millóns de toneladas. “Esta biomasa residual subexplotada é rica en compostos bioactivos, o que resulta unha grande oportunidade de mercado”, subliñan. Fronte a esta oportunidade, engaden, “aínda que as tecnoloxías existentes son prometedoras para a recuperación de ingredientes de alto valor engadido dentro da cadea alimentaria, os produtos da valorización dos subprodutos alimentarios seguen sendo bastante limitados no mercado”. 

Dúas liñas de traballo

Neste contexto, Up4Health, explican os seus responsables, quere proporcionar “a demostración a escala preindustrial dunha biorefinería integrada para a recuperación de biomoléculas valiosas de subprodutos de procesamento de alimentos e a súa conversión en produtos naturais, saudables e sustentables de alto valor agregado para os sectores nutracéuticos e cosméticos". O proceso de reciclaxe Up4Health, detallan os seus socios, pretende ser un proceso sostible de “refugallo cero” único para catro materias primas mediterráneas dispoñibles localmente: bagazo de oliva, bagazo de uva, subprodutos de froitos secos (como os seus descartes ou as tortas de prensa) e ósos de oliva. Os ingredientes froito deste proxecto, serán, indican, “de calidade axeitada para cumprir os requisitos do mercado dos consumidores e a industria” nos sectores indicados, lembrando como “os consumidores esixen produtos naturais funcionais e a industria esixe formulacións de base biolóxica para un mellor rendemento e unha maior sustentabilidade”. Estes catro ingredientes que buscarán son: extracto acuoso natural de froitos rico en polifenois, fibra dietética enriquecida en polifenois, extractos oleosos naturais de froita e oligosacáridos. 

A participación da Universidade de Vigo en Up4Health abrangue dúas liñas de traballo do proxecto. Por unha banda, a institución académica lidera o apartado de xestión de biomasa e requirimentos de produtos para o usuario final. Nel, xunto a outros membros do proxecto, traballará na caracterización química e nutricional de materias primas: identificación e cuantificación de biomoléculas, optimización do proceso de extracción e o desenvolvemento de métodos de análise. Ademais, nesta liña o equipo da UVigo traballará, en colaboración cos seus socios, en aspectos de seguridade da materia prima e análise toxicolóxica: análises de seguridade de compostos naturais, degradación e inactivación de moléculas de interese funcional e desenvolvemento de métodos de análises para contaminantes agro-ambientais. Por outra banda, na liña de obtención de ingredientes funcionais de subprodutos de oliva, uva e froitos secos, as e os investigadores da institución académica participarán na caracterización dos ingredientes finais: caracterización de compoñentes bioactivos como compoñentes funcionais principais, correlación entre composición química e bioactividades e creación de especificacións de produto.

Vantaxes da colaboración

Segundo destacan os seus promotores, o proxecto ofrece unha solución para sectores locais de nicho clave na UE (sector vitivinícola, oleícola e de froitos secos) “que nunca antes cooperaron xuntos baixo a perspectiva da valorización”. Up4Health, subliñan, ofrece “un enfoque innovador para a xestión dos subprodutos máis comúns pero subexplotados no sur de Europa baseado nunha solución global aplicable ás materias primas locais con características similares que cubre os desafíos ao longo de toda a cadea de valor, incluída a loxística da biomasa, o costo-eficacia do proceso de produción e o acceso ao mercado”. As empresas de procesamento de alimentos implicadas, detallan os responsables da iniciativa, converteranse en provedores de materia prima de alto valor agregado para produtores de ingredientes e/ou compañías de valoración que terán acceso a unha materia prima de baixo costo (vantaxe competitiva) a través dun novo proceso de produción que integra as tecnoloxías ecolóxicas existentes dunha maneira técnica, económica e ambientalmente viable de obter ingredientes para ser utilizados en mercados de alto valor: sectores nutracéuticos e cosméticos. Ao mesmo tempo, engaden, “produtores de alimentos funcionais, desenvolvedores de suplementos dietéticos  e empresas cosméticas serán usuarios finais dos ingredientes de produtores de ingredientes e/ou compañías de valorización e aumentarán a competitividade fronte aos competidores estranxeiros, xa que terán acceso a ingredientes orgánicos, naturais e saudables de baixo costo. “A valorización dos subprodutos de procesamento de alimentos representa unha necesidade e unha oportunidade”, recalcan por último desde Up4Health.