Santiago Lago ingresa na Real Academia de Ciencias Económicas y Financieras

Santiago Lago, catedrático do Departamento de Economía Aplicada da Universidade de Vigo, ingresou este xoves pola tarde como académico de número da Real Academia de Ciencias Económicas y Financieras (RACEF). Fíxoo de xeito telemático debido ás restricións provocadas pola pandemia e cun discurso no que abordou a estabilidade fiscal en España, “un deber pendente do noso país”. Nas súas palabras salientou como este nomeamento supón “unha grande honra e un extraordinario recoñecemento”. O acto, de carácter solemne, estivo presidido por Jaime Gil, presidente da entidade.

Tras os agradecementos persoais e profesionais, no seu discurso de recepción Santiago Lago quixo “tratar de arroxar luz e axitar o debate” sobre un dos retos da economía española: a estabilidade fiscal. Sobre ela indicou como na súa opinión “non é un problema de leis” senón "unha cuestión de prioridades sociais e políticas, que acaba reflectíndose no marco institucional e nas estratexias dos gobernos”. Así, recalcou o catedrático da UVigo, “nin os cidadáns nin os seus representantes outorgan á estabilidade fiscal a relevancia que ten. Parece que só os estímulos externos, baixo a presión dos mercados financeiros ou das autoridades fiscais e monetarias europeas, fainos reaccionar e actuar, para volver a un estado de aparente indolencia en canto pasa a crise”. Porén, afirmou, “non son un falcón fiscal, ao contrario, defendo que a política fiscal é unha ferramenta poderosa á que non podemos nin debemos renunciar. Rexeito a dogma do déficit cero e creo sinceramente que existen áreas de gasto e servizos públicos que temos que reforzar financeiramente. Pero todo o anterior é compatible con ser fiscalmente responsable”.

Ao longo da súa intervención, o novo membro da RACEF abordou respecto á estabilidade fiscal o seu marco teórico e normativo; os datos de España, da evolución do déficit e a débeda pública neste século; e o impacto fiscal da covid-19 en España e en Europa, rematando co esbozo dunha folla de ruta para a consolidación orzamentaria estatal. “A pandemia acabarase e a normalidade retornará. As regras fiscais volverán estar vixentes, o Banco Central Europeo desactivará o programa de compras de emerxencia e os mercados financeiros volverán marcar ás economías máis desequilibradas. Entón, España atoparase cun avultado déficit e unha elevada débeda pública”, afirmou Lago. Neste contexto, salientou que “se queremos metabolizar os desequilibrios fiscais acumulados, cumprir cos compromisos que leva a pertenza á zona euro, recuperar capacidade fiscal para enfrontarse á próxima crise que nos azoute e vivir tranquilos ante unha (sempre latente) crise de débeda soberana, temos que bosquexar xa o camiño de volta á estabilidade fiscal, unha estabilidade cuxo obxectivo inmediato e simbólico debe ser eliminar a compoñente estrutural do déficit público”.

Catro mensaxes

O seu discurso incluíu catro mensaxes. A primeira delas que eliminar o déficit estrutural esixe unha combinación indeterminada de redución da ratio de gasto sobre o PIB ou de incremento da correspondente aos ingresos, fundamentalmente tributos. Así, indicou Santiago Lago, “se o acento se quere pór no lado dos ingresos, todo pasa por unha reforma fiscal que consiga, de forma simultánea, que o sistema sexa máis equitativo, eficiente e simple, aprendendo das numerosas experiencias internacionais de reforma recentes e en curso; que afronte as novas realidades da dixitalización, a globalización e o cambio climático; que reduza substancialmente gastos fiscais de todo tipo, que minguan recadación e conducen a subir os tipos nominais; e que axude a previr a fraude tributaria”. O catedrático amosou a súa convicción de que “é posible e desexable que partidos de esquerda e dereita se poñan de acordo nunha nova arquitectura tributaria en España, deixando a elección do goberno de quenda os tipos impositivos ou deducións a aplicar”.

A segunda mensaxe que quixo trasladar Santiago Lago foi que “hai que reiterar o déficit de avaliación de políticas públicas en España e da rendibilidade social do gasto” e a terceira que “na tarefa de definir un escenario quinquenal de consolidación baseado en sendas de gastos e ingresos compatibles e cribles é moi importante contar co soporte e aval da AIReF e o Banco de España”. Finalmente sinalou que nun estado descentralizado, a estabilidade fiscal presenta trazos diferenciais que deben ser tidos en conta. “A pesar do que ás veces se escoita, a evidencia empírica dispoñible non mostra que a descentralización conduza inevitablemente a maiores déficits. Ao contrario, unha maior descentralización pode ter un efecto positivo sobre o desempeño fiscal se o marco institucional está ben deseñado; isto é, se existe unha suficiente descentralización dos ingresos que evite grandes desequilibrios entre os dous lados do orzamento, e o marco de regras fiscais é o apropiado”, afirmou. O discurso do catedrático da UVigo foi respondido, en nome da RACEF, polo seu académico de número José Antonio Redondo.

Santiago Lago, ademais de catedrático da UVigo, dirixe o grupo de investigación Gen (Governance and Economics Research Network), con sede na Facultade de Cienicas Empresariais e Turismo do campus de Ourense, e é editor executivo da revista Hacienda Pública Española / Review of Public Economics. O profesor dirixe asemade a Red de Investigadores en Financiación Autonómica y Descentralización Financiera en España, o Foro Económico de Galicia e a Cátedra de Empresa Familiar da Universidade de Vigo. É ademais investigador asociado do Institut d'Economia de Barcelona da Universitat de Barcelona e é colaborador da Fundación de Cajas de Ahorros (Funcas), entre outros méritos. A Real Academia de Ciencias Económicas y Financieras da que entra a formar parte é unha corporación oficial de carácter científico e técnico que ten por obxectivo a investigación, estudo e fomento das ciencias económicas e financeiras. Os seus académicos e académicas de número, entre os que Santiago Lago ten a medalla número 30, son elixidos “entre as persoas que se distingan polos seus coñecementos nas ramas da corporación”. Estes académicos constitúen o núcleo da entidade e deben, entre outras funcións, “contribuír ao progreso da ciencia”.