DUVI

Diario da Universidade de Vigo

Froito da investigación de Carla M. Míguez no programa de doutoramento de Estudos Lingüísticos

Unha tese conclúe que existe unha “relación significativa” entre as habilidades cognitivas e a metacomprensión lectora en español

O estudo centrouse no alumnado de entre 8 e 11 anos

Etiquetas
  • Entidades Colaboradoras
  • Estudantes
  • Medios
  • PAS
  • PDI
  • Público externo
  • Vigo
  • Divulgación
  • Investigación
M. Del Río DUVI 13/05/2022

No proceso da lectura interveñen unha serie de habilidades cognitivas como a capacidade para a descodificación das letras nos seus sons correspondentes, o coñecemento do vocabulario que aparece no texto, as habilidades de procesamento sintáctico, os coñecementos e experiencias previas que require el texto, as características do xénero ao que pertence o texto, etc. Este proceso iníciase antes da escolarización dos nenos e nenas, pero é na etapa da educación primaria cando se consolidan estas habilidades e tamén cando comezan as dificultades lectoras. 

Os estudos máis recentes sobre a lectura e a comprensión lectora estanse centrado na metacomprensión, que é unha habilidade que permite regular as estratexias que se empregan na comprensión do texto para construír o seu significado de maneira eficaz. É dicir, que permiten que o lector saiba se está comprendendo o texto, identifique un problema, no caso de habelo, e desenvolva posibles solución. Pois entre esas habilidades cognitivas que permiten a lectura e a metacromprensión lectora existe unha relación significativa. Así o conclúe a tese de doutoramento de Carla María Míguez no marco do programa de doutoramento de Estudos Lingüísticos. A súa investigación, dirixida polos profesores Ramón González e Miguel Cuevas, xurde dunha necesidade, xa que “a maioría das investigacións que se levaron a cabo durante os últimos anos sobre a relación entre a metacomprensión e as habilidades de comprensión lectora empregaron mostras de lectores cuxa lingua materna era o inglés” e, polo tanto, as investigacións en mostras de alumnado hispanofalante aínda “son bastante escasas”. A súa tese trata de cubrir ese baleiro, para o que traballou cunha mostra formada por 416 alumnos e alumnas de 3º a 6º de Educación Primaria. 

Unha “relación significativa” entre as habilidades de comprensión lectora e a metacomprensión 

A súa investigación centrouse, por unha banda, en analizar as habilidades que interveñen na comprensión lectora, como a descodificación, o coñecemento das estruturas gramaticais e das características do xénero textual, a motivación ou a contorna de aprendizaxe. Por outra, analizou o nivel de adecuación da metacomprensión da mostra, tratando de averiguar se o lector posúe boas capacidades de autorregulación da comprensión lectora ou non. Deste xeito, puido estudar a relación entre o nivel das habilidades que interveñen na comprensión lectora  e o grao de metacomprensión para determinar se existe unha asociación entre ambas. E os resultados obtidos demostran que “existe unha relación significativa entre as habilidades que interveñen nos procesos de lectura e comprensión lectora e a metacomprensión”. Segundo a investigadora, a mostra analizada “segue a tendencia que aparece nas investigacións actuais que se levaron a cabo neste eido e que establecían que canto máis altas eran as puntuacións obtidas nas distintas habilidades lectoras, máis adecuada era a metacomprensión. Polo contrario, cando o alumnado presentaba resultados baixos nalgunha das habilidades lectoras, máis inadecuada era a súa metacomprensión e, polo tanto, peor era a súa capacidade para detectar posibles problemas que xurdisen e pedir axuda para solucionalos”. Míguez Álvarez tamén destaca que estas habilidades de autocoñecemento da propia comprensión do texto “melloran coa experiencia lectora, que vai parella á idade e ao curso, aínda que é a partir de 5º cando semella que as habilidades de comprensión lectora se asentan e o seu desenvolvemento non é tan notorio en comparación con 6º curso”. 

Recomendacións e estratexias

Segundo a investigadora, atendendo aos resultados obtidos o alumnado de primaria que está desenvolvendo a súa competencia lectora “podería beneficiarse significativamente dunha serie de estratexias metacomprensivas que lles axuden a detectar e afrontar as dificultades que atopan durante a lectura de diversos tipos de textos”. A este respecto, recomenda aos docentes que integren esta habilidade nas súas aulas dende o inicio da ensinanza da lectura e ao longo de todas as etapas de escolarización mediante actividades de planificación da lectura, supervisión e identificación dos problemas e solución das preguntas e problemas que xurdan. Míguez considera que é fundamental seguir investigando neste eido, xa que podería axudar significativamente a mellorar a comprensión lectora do estudantado e, polo tanto, “repercutir na forma na que os alumnos e alumnas adquiren os coñecementos necesarios para ter éxito durante a súa vida académica”, conclúe.