José Mª Pousada, director do CUD: "Con este título poden exercer na sociedade civil como calquera graduado"

O Centro Universitario da Defensa (CUD) afronta o vindeiro curso o reto de adaptar os estudos da Escola Naval Militar de Marín ao Espazo Europeo de Educación Superior. Un total de 80 persoas comezarán o novo Grao de Enxeñaría Mecánica, polo que ao remate dos estudos terán dous títulos, o de oficiais da Armada e un universitario que os capacita tamén para exercer na sociedade civil no caso de pedir a baixa na vida militar. José María Pousada, director do CUD, e José María Núñez, xefe de estudos da Escola Naval Militar, achegan nesta entrevista as especificidades desta titulación e deste centro, que malia estar adscrito á Universidade de Vigo, ten un sistema de acceso ao grao diferente, unha duración dos estudos maior, unha especialidade de seu e mesmo un calendario escolar propio.

Cales son as especificidades deste grao en canto ao programa curricular?
José María Pousada (JMP): É igual que o que se vai impartir na Escola de Enxeñaría Industrial de Vigo, agás na especialidade. Na definición do título a Universidade estableceu cinco intensificacións, o que antes se chamaban especialidades, con bloques de materias diferenciadas que lle permiten ao alumnado escoller un itinerario no último curso. Delas catro son para os estudantes de Vigo e para aquí hai unha propia.

Cal é esa intensificación?
JMP: Chámase intensificación Naval e contén materias de especialización dos alumnos que lle interesan á Armada. Como os nosos alumnos van a estar en barcos as materias que se decidiron están orientadas ás necesidades e aos coñecementos que terán que utilizar o día de mañá.
José María Núñez (JMN): Son en total 240 créditos, con materias exactamente iguais, agás as dos 42 créditos específicos.
JMP: Só son 7 materias as diferentes.

A duración do grao tamén é a mesma?
JMP: Os 240 créditos corresponden a catro anos. O que ocorre é que, como os nosos alumnos están na Escola Naval cinco, repartimos tamén eses créditos en cinco anos.
JMN: Aí intercalamos a nosa actividade, pois no cuarto curso os alumnos embarcan no buque escola Juan Sebastián Elcano e nese período só cursan parte do plan de estudos militar. Ese ano estudan menos materias do grao e máis militares. En quinto pasa algo semellante. Redúcese a carga do grao porque fan tamén prácticas en barcos da flota ou en unidades de infantería mariña.
JMP: Mestúrase a carga das materias militares e das de grao para cursalas todas en cinco anos. Optouse por isto en vez de deixar o grao en catro e intensificar a parte militar no quinto curso.

Unha vez obtida a titulación, aqueles que non queiran seguir a carreira militar poderán exercer na sociedade civil?
JMP: Co título de grao, sigan ou non na vida militar, poden exercer na sociedade civil como calquera graduado das escolas de Enxeñaría Industrial, outra cousa é que iso sexa compatible co seu traballo. Aquí a xente xa sae empregada na Armada, polo que se entende que en principio van continuar.
JMN: O título non ten diferenza cos outros da Universidade de Vigo. Está asinado polo reitor e é a mesma carreira.

Poderían tamén cambiarse directamente á Universidade na metade da formación?
JMP: Si, se o alumno considera que a vida militar non é o seu e solicita a baixa, o que ten que facer é un traslado de expediente, como se fai dunha universidade a outra. Elabórase un certificado de estudos coas materias aprobadas da parte universitaria e con el xa pode ir a Vigo, a Madrid ou a onde queira para seguir estudando.
JMN: Ao ser un centro adscrito á Universidade de Vigo neste senso funciona igual que calquera outro centro universitario.
JMP: De feito, se deciden continuar noutro centro de Vigo xa nin é preciso facer unha convalidación, porque as materias son as mesmas, agás as da intensificación, que terían que cursar as propias da escola de Vigo. É automático e matricularíanse só do que lles falte. Se van a outra universidade, terían que ver se o seu plan de estudos é convalidable coas materias de aquí, porque entre universidades non son necesariamente iguais.

Como é a forma de acceso á escola e ao CUD?
JMN: O acceso faise mediante un concurso-oposición. Na fase de concurso valórase a nota de selectividade e tamén se ten en conta o coeficiente das materias de Matemáticas e Física. Pode sumar tamén algún punto ter algunha experiencia militar previa. A de oposición consta de catro probas: unha médica, unha psicotécnica, unha física e outra de inglés. Unha vez que os aspirantes son aptos nesas catro cousas o corte vaino a dar a nota de selectividade cos coeficientes desas dúas materias.

Ao remate dos estudos saen tamén co título de oficiais. Vai estar ligado o ascenso na carreira militar á continuación de estudos universitarios como avanzou o director xeral de Recrutamento e Ensino Militar, Javier García, a principios de curso?
JMN: Tanto na Armada como nos outros exércitos a formación é continua. Cando rematan aquí van ás unidades e aos barcos e comezan o que se chama o ensino de perfeccionamento para especializarse. Así mesmo, o CUD ofrecerá no futuro un mestrado e un doutoramento.
JMP: A nova Lei da Carreira Militar establece que para optar a capitán de fragata ou tenente coronel hai que ter cursado un mestrado, independentemente doutra formación que poidan recibir. Creo que a pregunta ía por aí.

Exactamente.
JMN: Si, pero non vai servir calquera mestrado, terán que ser os que se determinen e iso non está aínda definido.
JMP: Vaise regular que tipo de mestrados serán necesarios e algúns deles poderanse cursar onde os haxa. Razoablemente en centros universitarios como este, o de Zaragoza ou o de San Javier daranse algúns dos que serán válidos para poder ascender, pero quería remarcar que non necesariamente o teñen que facer aquí.

Con esta adaptación ao EEES e á nova Lei da Carreira Militar, búscase tamén unha maior mobilidade dos cadetes?
JMN: Ese é un dos obxectivos de Boloña e un dos nosos obxectivos. Xa temos en marcha o que se chama Erasmus Militar e xa estamos estudando posibles intercambios con academias que xa teñan instaurado Boloña. De feito, o comandante director da escola vén de reunirse en Alemaña cos demais directores de academias nun encontro titulado Boloña, riscos e oportunidades. Falouse da mobilidade non só de alumnos, senón tamén de profesores.

Falando de profesores, o equipo docente do grao é civil?
JMP: Si, cen por cen.

Procede da Universidade de Vigo?
JMP: Non, son profesores do CUD. Que sexa un centro adscrito quere dicir ten un acordo de colaboración. É unha institución pública que precisa formar titulados universitarios moi concretos, para o que precisa estar baixo o paraugas da Universidade, que é quen vai supervisar que se apliquen os mesmos criterios de calidade docente en canto ao tamaño dos grupos, número de profesores por alumnos, dotación dos laboratorios, etc. A Universidade non se mete é na xestión do centro, igual que sucede coas escolas de Enfermería. Neste caso depende do Ministerio de Defensa, que é quen lle paga aos profesores. Establécese un mecanismo legal para que o centro poida contratar profesorado a través de concursos. Se algún profesor da Universidade de Vigo quere vir aquí terá que pasar por eses concursos.
JMN: O único que o reitor ten que dar é a venia docente.
JMP: Efectivamente, o reitorado terá que verificar se o equipo docente está capacitado, pero os profesores son do centro, non da universidade.

O calendario escolar tamén é diferentes doutros centros. É unha variación mínima?
JMP: É mínima, pero relevante. Aquí teñen que cursar as materias universitarias e as militares e por iso é máis longo. Necesitamos certo grao de liberdade para comezar un pouco antes e rematar un pouco despois. En total son 41 semanas, mentres que o universitario é da orde de 35.
JMN: Ademais hai que intercalar prácticas de embarque, prácticas de campo para os infantes de mariña, o que detén a actividade académica un tempo.
JMP: Realmente as prácticas coinciden con esas seis semanas de máis. Así que, en setembro comezamos.