“Non existe a verdade, o que existe é a busca da virtude a través da imaxe”

Podemos dicir que toda a obra de Alberto García-Alix se compón de retratos, mesmo cando non fotografía persoas. Retratos persoais, imaxes directas, cargadas de intencionalidade, que achegan a súa visión do mundo que o rodea, os seus amigos, a xente que sente próxima, as súas paixóns e as súas obsesións. “Os edificios tamén os vexo como retratos, busco a Deus nas ventás pechadas e non o atopo”. Falou con humor e sinceridade no ciclo Miradas e visións, dúas propostas en torno á fotografía, organizado pola área de Comunicación Audiovisual e Publicidade da Facultade de Ciencias Sociais e da Comunicación. A súa ollada contrapúxose á do fotógrafo galego Juan Pablo Moreiras, que percorreu medio mundo para amosar “o equilibrio fráxil” da relación do home coa natureza.
Dende os seus comezos nos anos oitenta, dos que lle quedou a etiqueta de fotógrafo da Movida, García-Alix xogou coas drogras, sufriu unha grave enfermidade da que se curou en París, inaugurou centos de exposicións, foi Premio Nacional de Fotografía en 1999 e, en 2008, recompilou a súa obra no libro Moriremos mirando e tivo unha mostra retrospectiva no Reina Sofía de Madrid co título De donde no se vuelve.
No longo coloquio que mantivo co alumnado confesou que non lle gustan os excesos da fotografía dixital, desde “a creación de espazos oníricos demasiado realistas” ata “o exceso de mentira co retoque”. Na súa opinión conducen a “unha perda de poesía” e por iso segue utilizando a súa cámara de sempre: “xa somos unha parella estable”. Para el o importante é que a imaxe teña un latido, non a técnica. No Duvi falamos con el antes de comezar a súa intervención.

Vostede utiliza a rúa como fonte, pero tamén como escenario...
Utilizo todo o que teño ao alcance: unha habitación, un estudo ou a rúa. É unha decisión que tomo en cada momento.

Pero que diferenza hai entre utilizar a rúa como escenario e o estudo?
É diferente a información, a tensión e a mirada, aínda que empregues os mesmos elementos. O máis narrativo na rúa é a luz. Nun estudo non, pero na rúa facer unha foto ás cinco da tarde é unha cousa e ás sete da mañá outra. A luz tamén é un elemento narrativo e na rúa dá máis naturalismo.

E no traballo en estudo como se consegue sacar verdade dos modelos nun contexto construído?
Para min non existe a verdade, o que existe é a busca da virtude a través da imaxe. Todo pasa polo filtro da miña imaxinación e dos meus ollos. Ademais, a verdade e a mentira é algo moi subxectivo.

Hai un retrato seu de Alejandro Jodorowsky, no que este aparece sentado detrás dunha columna que lle tapa o rostro. Iso dá algunha pista de como entende vostede o retrato.
Non é necesario fotografar a cara dunha persoa, podes expresala a través de algo que lle é moi persoal, moi íntimo. Por exemplo, un pintor que está todo o día no taller e leva os zapatos cheos de pintura e todos os amigos o coñecen con eses zapatos. Esa foto pode ter máis forza que o rostro, é algo que o caracteriza. Podes retratar a personalidade de alguén sen a súa presenza física. O rostro non é o espello da alma.

Por outra parte, utiliza a miúdo a frontalidade, a mirada a cámara, por que?
Facer unha foto é un enfrontamento. Gústame que a mirada do retratado dialogue co espectador, son outros ollos que te observan. A foto é boa cando te ves obrigado a dialogar coa outra persoa que está na foto. De algunha maneira ti tamén es observado nesa frontalidade e, ademais, non deixa espazo á fuxida.

Vostede dixo: “a fotografía é sempre pasado, na foto non somos como somos, somos como eramos”.
É que mañá non somos os mesmos que hoxe, non somos os mesmos con vinte que con trinta anos. Traballas sobre un presente inmediato que se converte en pasado. Esa é a gran épica e a lírica da fotografía, cando a volvemos ver xa é pasado.

Iso conduce á morte.
Eu creo que toda gran obra de arte leva implícita a morte.

Á frase anterior engadiría: “na foto eramos como o fotógrafo nos veu”.
Ata certo punto. Tal e como traballo eu, estou seguido dando ordes e teño que conseguir a complicidade do suxeito para que confíe en min. Ao 90% da xente que nos poñen unha cámara diante violéntanos moito.

Téñeno definido como un fotógrafo da experiencia...
Eu non son un fotógrafo da experiencia, iso son teorías, eu traballo coa realidade, unha realidade que ás veces é soñada, coas condicións que a miña vida me deu, pero non creo que as miñas fotos sexan anacos de experiencia. Aínda que a experiencia existe, non é o fundamental do meu traballo. Son máis abstracto.

O seus traballos máis recentes, os audiovisuais, os Tres vídeos tristes despois de París, si o levaron a unha introspección.
Si, é unha busca máis interior, a través dun monólogo cunha voz que sae de dentro.

Hai novos proxectos en camiño?
Estou traballando nun par de exposicións. Tamén este ano se cumpre o vinte aniversario dunha revista que empecei a editar cuns amigos nos oitenta, El Canto de la Tripulación, e estou preparando, non un novo número, porque foi algo que xa pasou, pero si unha homenaxe.

Como fotógrafo autodidacta, que lles aconsellaría aos estudantes desta facultade?
O de autodidacta refírese á formación ou a que me supuxo menos esforzo?

Obviamente non, refírese á maneira de aproximarse á profesión.
Pois diríalles que o fixesen con emoción e con ganas, como se aproximan ás mozas.

Alguén me dixo que onte estivo de marcha en Vigo, que tal a noite viguesa?
Perdeu moito comparando con hai vinte anos, estaba todo máis baleiro. Vigo tivo unha gran noite nos oitenta. Máis que de marcha saín para facer tempo para ir durmir, porque me deito moi tarde.

Outra das súas paixóns son as motos, gústalle a velocidade?
Encántame, sen velocidade non hai movemento.