Diario da Universidade de Vigo
Segundo se desprende da tese de doutoramento de Manuel Gesto Rodríguez
Os hidrocarburos aromáticos policíclicos alteran múltiples funcións vitais das troitas arco iris
Aféctalle ao sistema nervioso central variando o seu comportamento e diminuíndo as posibilidades de
A man do home ten provocado no último século un aumento descontrolado da contaminación nos ecosistemas acuáticos. Un destes axentes nocivos son os hidrocarburos aromáticos policíclicos, HAPs, que representan unha porcentaxe importante da composición do petróleo. Os seus efectos tóxicos nos peixes teleósteos como a troita afectan ao sistemas nervioso central destes seres vivos, alterando funcións vitais como a reprodución, a resposta a situacións de estrés ou a alteración do seu control de comportamentos e funcións fisiolóxicas relacionadas co ciclo día-noite. Estas son as conclusión que de desprenden da tese de doutoramento de Manuel Gesto Rodríguez, que se centrou nun campo pouco estudado dentro dos efectos dos HAPs nos peixes teleósteos como é o sistema nervioso central.
“Aínda que existen de forma natural na auga, a actividade antropoxénica nos últimos séculos, especialmente dende a utilización masiva de combustibles fósiles, incrementou considerablemente a presenza destes compostos no medio acuático”, explica o investigador. O seu traballo centrouse en avaliar a capacidade dos HAPs para alterar os sistemas de neurotransmisores monoaminérgicos cerebrais na troita arco iris como modelo de peixe teleósteo. A investigación afondou na posible relación entre os efectos dos HAPs observados nas monoaminas cerebrais e os efectos nocivos dos HAPs sobre os sistemas hormonais que controlan a reprodución, as respostas ao estrés ou os ritmos biolóxicos na troita.
Resultados obtidos
Trala análise, os resultados mostran que as monoaminas cerebrais da troita arco iris son sensibles á acción de distintos HAPs, o que altera diversas función destes animais.“O efecto dos HAPs foi distinto segundo o estadío de desenvolvemento gonadal, afectando principalmente aos peixes menos desenvoltos, o que podería indicar unha interferencia entre os efectos dos HAPs e o incremento de esteroides sexuais nas troitas”, explica Manuel Gesto.
Por outra banda, o estudo determinou que as respostas fisiolóxicas normais a situacións de estrés altéranse polo efecto dos HAPs, tanto a nivel hormonal como a nivel das monoaminas cerebrales. “Estas alteracións poderían facer diminuír as posibilidades de supervivencia dos peixes no medio natural”, subliña o investigador.
Outro dos efectos estudados afecta aos ciclos rítmicos día-noite. Os contaminantes alteraron o metabolismo da hormona melatonina no órgano pineal das troitas e “esta hormona prodúcese en grandes cantidades durante a noite e a súa produción é moi escasa durante o día”, apunta. Deste xeito, os HAPs provocan diminucións nas diferenzas día-noite normais, o que altera o control de comportamentos e funcións fisiolóxicas que ocorren ritmicamente en base a estes ciclos.