O profesor Jorge Milán valora o dvd como modelo de distribución do vídeo institucional

Esta semana intervén no Máster en Investigación en Comunicación como convidado Jorge Milán, profesor de televisión na Facultade de Comunicación Social e Institucional da Universidade Pontificia da Santa Cruz de Roma. Como complemento da materia do profesor Fernando Ramos, centrada no protocolo e a comunicación corporativa, Jorge Milán imparte un seminario sobre o uso e a análise do vídeo institucional. Entre outros aspectos, aborda o modelo de distribución destes vídeos, amosando a súa preferencia polo soporte en dvd: “a campaña de difusión dun vídeo institucional debe ser multivariada, pero eu non quero renunciar ao dvd, pois ten o engadido da presentación, que dá a posibilidade de facer unha caixa bonita, uns menús interesantes, etc.”.
Aínda que moitos vídeos institucionais están orientados cara a unha difusión interna, o profesor Milán considera máis interesante pensar nun público xeral, porque implica facer un estudo específico de audiencias, e nunha distribución en formato dvd, que se envíe aos destinatarios potenciais. Pon como exemplo unha universidade, que podería encargar un produto audiovisual dirixido aos estudantes de bacharelato dos institutos. Con todo, sinala que moitas institucións prefiren transmitir os seus vídeos a través das súas propias páxinas web ou en canais temáticos, como o Discovery Channel, que acollen ben vídeos institucionais con formato documental, polo que está baixando a produción en dvd neste ámbito, xa que ten un custe maior e unha distribución máis difícil. Para o profesor Milán, o dvd ten un valor engadido como produto final e lembra que, aínda que a priori pensemos que a distribución é máis efectiva por Internet, moitas veces este tipo de correos entran como spam. Aínda que o uso do dvd teña diminuído, considera que aínda lle queda moito tempo de duración, ao abeiro de avances tecnolóxicos como o blu-ray, que ten máis capacidade. De todas formas, no caso do vídeo promocional, tendo en conta a existencia de públicos diferentes, atopa fundamental facer campañas de difusión diversificadas.

Externalizar e darlle protagonismo aos clientes

Milán define o vídeo institucional como “un formato ou xénero moi reducido parecido ao documental, que usan as institucións para crear unha imaxe, para o lanzamento dunha campaña ou tamén para informar internamente aos traballadores sobre a apertura dunha nova sucursal ou sobre cambios na metodoloxía de traballo”. No caso concreto do seu seminario, centrou os contidos no uso do vídeo para a proxección exterior da institución, empregando como exemplos audiovisuais de universidades ou partidos políticos.
Para acadar os obxectivos cun vídeo promocional, Milán aconsella externalizar o encargo e que, aínda que o departamento de comunicación da entidade marque os valores e competencias que tenta transmitir, non dirixa todo o desenvolvemento, “porque un profesional da comunicación desde fóra pode ter unha visión máis obxectiva, que vai conectar mellor co público”. Na súa opinión, xoga tamén un papel importante a creatividade, polo que “sempre se agradece que haxa un selo propio, que pode ser desde un toque estilístico sonoro a unha boa gráfica que constitúa unha pegada identificativa”.
Aconsella tamén que, se deben figurar cargos directivos, estes aparezan da metade do vídeo cara adiante. “Un vídeo promocional funciona sempre mellor se sacas antes aos clientes ou aos beneficiarios, por exemplo, os alumnos no caso dunha universidade”, precisa. En canto á duración, os manuais establecen un ideal que vai de 8 a 12 minutos. Segundo o profesor, a tendencia actual é a redución dese tempo, pensando na súa difusión en Internet, posto que plataformas como Youtube o limitan a 4 minutos. A súa preferencia é empregar un mínimo de 8 a 10 minutos, “porque ese espazo permite contar unha historia, mentres que acurtalo demasiado é esaxerado e fai que pareza un anuncio publicitario”.

Coñecemento das técnicas narrativas da linguaxe audiovisual

O profesor Milán ve preciso antes de analizar a efectividade dun vídeo institucional coñecer as técnicas narrativas da linguaxe audiovisual, por iso comezou o seu seminario cunha introdución ao vídeo en xeral, ao audiovisual e á televisión. “Unha persoa que traballa nun gabinete de comunicación institucional ten que saber como funciona a linguaxe audiovisual en xeral, que é moi distinta da prensa e da radio”, afirma. Esta necesidade é se cabe máis urxente no contexto actual, segundo o profesor, pois indica que “desde a metade dos anos 80 en Europa, como xa dixo Umberto Eco, comezou unha competencia feroz entre as canles co nacemento das privadas e cambiou o modo de facer televisión cara ao que se chamou neotelevisión”. Explica que nese novo xeito de facer priman os planos rápidos e a mestura de xéneros. “Nunha entrevista o plano dunha cara non aguanta máis de dez segundos e aínda que a persoa siga falando, póñense imaxes de repertorio que cobren as súas declaracións”, exemplifica. Por isto considerou pertinente facer unha introdución ao uso do vídeo en xeral na comunicación, aínda que afirma que existe un gran nivel entre o alumnado neste eido. “Comprobei que todos están moi preparados, moitos queren xa crear unha imaxe de marca e hai algún que xa ten feito algún vídeo institucional”, asegura.

O protocolo dos debates televisivos

Ao longo dos seus relatorios Jorge Milán tentará tamén trazar unha guía protocolaria dos debates televisivos. Aínda que admite que existen contradicións entre os manuais, afirma que hai unha normas e define cal é a súa escolla en cada caso. “Hai unhas regras para ir a un debate televisivo, ten o seu propio protocolo, desde chegar con tempo para maquillarse, aínda que alguén pense que non o necesita, ata controlar a luz do estudo, saber respectar as quendas para falar e cando convén interromper, saber responder axeitadamente a unha pregunta para xirala cara a onde un quere ou saber como hai que ir vestido segundo a maior ou menor formalidade do programa”, enumera para destacar cales son algunhas das claves da eficacia comunicativa en televisión. Engade que é primordial tamén coñecer os tempos e saber que son moi limitados, polo que non teñen cabida argumentacións longas e as respostas deben ser claras e concisas. Por último, alude ao protocolo das miradas e apunta que “malia que os manuais traen opinións contrarias, atrévome a afirmar que en xeral nun debate hai que mirar á persoa que formula a pregunta, ao condutor ou presentador ou á persoa coa que un está discutindo, e mesmo cando un non está falando hai que manter o contacto visual porque as cámaras sempre están aí”.