Un sofisticado método estatístico revela un aumento dos casos de cancro infantil en Portugal nas últimas décadas

Os erros nas estatísticas poden facer que os datos varíen o suficiente como para alterar os resultados. Nos estudos epidemiolóxicos estes “truncamentos nos datos” son ignorados ocasionando nesgos importantes, algo que tentou atallar Carla Moreira na súa tese de doutoramento, a primeira na modalidade de doutoramento europeo que se realiza no Departamento de Estatística e Investigación Operativa. Moreira centrouse no cancro e desenvolveu e aplicou métodos estatísticos sofisticados para a corrección destes erros o que lle permite ofrecer por primeira vez estatísticas sobre a incidencia do cancro infantil en Portugal. Baixo a dirección do catedrático Jacobo de Uña, a investigadora desenvolveu unha ferramenta de software libre para o cómputo das correccións e amosou con estas técnicas que “o número de naipelos que sofren cancro durante a súa infancia en Portugal creceu progresivamente nas pasadas décadas, e que a idade media á diagnose sitúase en 6 anos e medio”, explica.

Novos datos sobre o cancro infantil en Portugal

Para a súa investigación, Moreira estudou 409 casos de cancro infantil que foron diagnosticados entre os anos 1999 e 2003 nos cinco distritos do norte de Portugal, Porto, Braga, Bragança, Vila Real e Viana do Castelo, a partir de datos do Instituto Oncolóxico de Porto. A tese ofrece así por primeira vez unha análise da incidencia, a tipoloxía e a supervivencia ao cancro infantil en Portugal. As cifras sinalan unha incidencia de 1.6 casos por cada 10.000 habitantes e un índice de supervivencia a cinco anos que varía do 96% en pacientes con linfomas, ata o 70% para aqueles con tumores no sistema nervioso central.

A obtención destes datos, así como os relativos ao aumento de casos nas últimas décadas, espertaron o interese de revistas científicas de relevancia internacional grazas ás súas achegas metodolóxicas. Así, a publicación dos resultados poderase ler en publicacións como Journal of Nonparametric Statistics, Statistics in Medicine ou Journal of Statistical Software.

Primeira tese europea na área de Estatística

A tese de Carla Moreira convértese así na primeira na modalidade de doutoramento europeo realizada no Departamento de Estatística e Investigación Operativa, para o que realizou unha estadía de investigación na Universidade de Minho, o que segundo o director Jacobo de Uña, “é un novo exemplo da cooperación dentro da Eurorrexión Galicia-Norte de Portugal”. De feito, a investigadora, aínda que nada en Alemaña é de nacionalidade portuguesa. Licenciada en Matemáticas pola propia Universidade de Minho, remata o así os seus estudos no Doutoramento en Estatística que organizan conxuntamente a Universidade de Vigo, a Universidade de Santiago de Compostela e a Universidade de A Coruña.

Do tribunal da tese, defendida este xoves, formaban parte destacados expertos e investigadores do eido da análise da supervivencia e da estatística non paramétrica, como Winfried Stute, da Universidade de Giessen, en Alemaña ou Ingrid Van Keilegom, da Universidade Católica de Louvain, en Bélxica.